Υπόμνημα σχετικά με την φαρμακευτική κατανάλωση στα νοσοκομεία

(Π.Ε.Φ.Ν.Ι.)

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΩΝ NOΣHΛEΥΤΙΚΩΝ ΙΔΡΥΜΑΤΩΝ
Mιχαλακοπούλoυ 99, 11527 Αθήνα, Τηλ/Φαξ: 210-7753104 Αθήνα 16-05-06


Προς τον Κ. Δ. Αβραμόπουλο

Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης


Κύριε Υπουργέ,


Σας καταθέτουμε υπόμνημα, στη συνέχεια επιστολής μας, σχετικά με την φαρμακευτική κατανάλωση στα νοσοκομεία. προτάσεις για τον έλεγχο της δαπάνης και τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

Η συνολική νοσοκομειακή κατανάλωση για το 2004 ανήλθε σε 835.342.000€ (στοιχεία ΙΟΒΕ και ΣΦΕΕ) και σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία για το 2005 ξεπέρασε το 1 δις € σε νοσοκομειακές τιμές. Αν παρατηρήσουμε και την αντίστοιχη κατανάλωση των προηγούμενων χρόνων θα διαπιστώσουμε ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός αύξησης της φαρμακευτικής κατανάλωσης στα νοσοκομεία τρέχει με ποσοστά που αγγίζουν το 20%. Με τους ίδιους ρυθμούς τρέχει και η συνολική κατανάλωση με μόνη τη διαφορά ότι η νοσοκομειακή έχει ιδιαιτερότητες και κατά τη γνώμη μας δεν δικαιολογούν τόσο μεγάλους ρυθμούς αύξησης.

Τα είδη των φαρμάκων που διακινούνται στα νοσοκομεία είναι περιορισμένα (περίπου 2000 σε σύνολο 7500 που έχουν άδεια κυκλοφορίας) και σε αρκετές περιπτώσεις αφορούν διαφορετικά εμπορικά σήματα. (ιδιοσκευάσματα) της ίδιας δραστικής ουσίας.

Τα σημαντικότερα αίτια πoυ συμβάλουν στην αύξηση της κατανάλωσης είναι τα ακόλουθα :

· Οι γιατροί συνταγογραφούν με την εμπορική ονομασία και όχι με την ονομασία της δραστικής ουσίας, με αποτέλεσμα να γίνονται πολλαπλές προμήθειες και τεχνητή αύξηση της κατανάλωσης.

· Τα νέα ακριβότερα φάρμακα υποκαθιστούν συστηματικά τα παλαιότερα.

· Δεν γίνονται μειοδοτικοί διαγωνισμοί ή κανενός είδους διαπραγμάτευση για μείωση τιμών, με αποτέλεσμα τα δελτία τιμών που εκδίδονται από το Υπουργείο Ανάπτυξης στην ουσία να προστατεύουν τις φαρμακευτικές εταιρείες από τον ανταγωνισμό.

· Δεν εφαρμόζονται επιστημονικά πρωτόκολλα στις θεραπείες με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να χορηγούνται περισσότερα φάρμακα, σε μεγαλύτερες δόσεις ή και μη ενδεδειγμένα φάρμακα για συγκεκριμένες παθήσεις.

· Δεν υπάρχουν νοσοκομειακές συσκευασίες με μερίδες ημερήσιας δοσολογίας και σήμανση, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις να χορηγούνται στους ασθενείς τέτοιες ποσότητες φαρμάκων οι οποίες λόγω συσκευασίας είναι πολλαπλάσιες της ημερήσιας ανάγκης τους και των συνολικών ημερών νοσηλείας, με συνέπεια την συσσώρευση σημαντικών αποθεμάτων φαρμάκων, στα νοσηλευτικά τμήματα, με άγνωστη κατάληξη. Μια παράπλευρη απώλεια αυτού του φαινόμενου είναι και η διαρροή εμπορεύσιμων συσκευασιών στην παράνομη διακίνηση .

· Δεν υπάρχουν οργανωμένα εργαστήρια παρασκευής διαλυμάτων στα νοσοκομειακά φαρμακεία (εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων) με αποτέλεσμα την σημαντική απώλεια πόρων από φάρμακα που περισσεύουν καθημερινά στα νοσηλευτικά τμήματα και απορρίπτονται λόγω αδυναμίας αξιοποίησής τους .

· Η ανυπαρξία τέλος ενός ενιαίου μηχανογραφικού συστήματος για όλα τα φαρμακεία των νοσοκομείων (Pharma-Taxis) δεν παρέχει την δυνατότητα διασταύρωσης στοιχείων κατανάλωσης αλλά και συγκριτική μελέτη της συνταγογραφίας, μεταξύ ομοειδών τμημάτων, ειδικοτήτων και νοσοκομείων.

Μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον καλείται να λειτουργήσει το νοσοκομειακό φαρμακείο, ένα κομβικό τμήμα του νοσοκομειακού συστήματος αφού διαχειρίζεται το 17% έως και το 50% (αναλόγως του τύπου του νοσοκομείου) των λειτουργικών δαπανών των νοσοκομείων, ένα τμήμα που πρέπει να ελέγξει και να περιορίσει κατά το δυνατόν τη φαρμακευτική δαπάνη.

Το νοσοκομειακό φαρμακείο σήμερα χαρακτηρίζεται από:

· Έλλειψη χώρων και την καταστρατήγηση των προδιαγραφών λειτουργίας, όπως ορίζονται από το Π.Δ. 108/93 . Συνήθως είναι εγκατεστημένο σε ότι περισσεύει από τις απαιτήσεις των ισχυρών της Ιατρικής και Διοικητικής υπηρεσίας, δεν έχει επαρκείς χώρους παραλαβής και διανομής, δεν έχει πρόβλεψη για χώρους εξυπηρέτησης εξωτερικών ασθενών, δεν έχει αποθήκες κατάλληλες για τις ανάγκες του, δεν έχει εργαστήρια και σε κάποιες περιπτώσεις δεν έχει μηχανογράφηση ή και κλιματισμό.

· Έλλειψη προσωπικού. Στα 130 νοσοκομεία της χώρας υπηρετούν 302 φαρμακοποιοί (που μειώνονται συνεχώς) και στα 60 από αυτά οι θέσεις είναι μονήρεις τόσο οργανικά όσο και πραγματικά. Σε αντίστοιχες αναλογίες κλινών στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο αριθμός των φαρμακοποιών θα ήταν 1600. Το υπόλοιπο προσωπικό (βοηθοί φαρμακείου, διοικητικοί, υπάλληλοι πληροφορικής, εργάτες και λοιπό βοηθητικό προσωπικό) υπολείπεται δραματικά τόσο οργανικά όσο και πραγματικά σε ποσοστό ανάλογο με αυτό των φαρμακοποιών.

· Έλλειψη θεσμικής κατοχύρωσης της λειτουργίας του. Παρ’ όλο που είναι το μοναδικό τμήμα του νοσοκομείου που η λειτουργία του περιγράφεται από το Προεδρικό Διάταγμα 108/1993, εν τούτοις μέχρι σήμερα το διάταγμα δεν εφαρμόζεται, παρερμηνεύεται και παραβιάζεται συνεχώς από τις εκάστοτε διοικήσεις. Η θεσμοθέτηση και η εφαρμογή ενός νέου και σύγχρονου πλαισίου λειτουργίας των νοσοκομειακών φαρμακείων είναι πλέον αναγκαία.

· Έλλειψη προσαρμογής και εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου που διέπει την υπηρεσιακή κατάσταση των νοσοκομειακών φαρμακοποιών. Ένα πλήθος διατάξεων που σε πολλές περιπτώσεις η μια αναιρεί την άλλη και που, παρά τις αγαθές προθέσεις του νομοθέτη να προσδώσει μια διακριτή θέση στο νοσοκομειακό φαρμακοποιό, έχει λειτουργήσει αντίστροφα και έχει εξαφανίσει την δυνατότητα υπηρεσιακής εξέλιξης, τις εσωτερικές κρίσεις, τη δυνατότητα μετατάξεων ή και αποσπάσεων ακόμη και τη δυνατότητα νέων προσλήψεων.

· Έλλειψη παντελούς εκπαίδευσης του προσωπικού τόσο του επιστημονικού όσο και του βοηθητικού.

· Οι αποδοχές των νοσοκομειακών φαρμακοποιών εξαρτώνται από τις ρυθμίσεις του ενιαίου μισθολογίου των Δημοσίων υπαλλήλων και δεν ξεπερνούν τις 30.000 € ετησίως, συμπεριλαμβανομένης και της αποζημίωσης των εφημεριών (μιλάμε πάντα για μικτές αποδοχές), ποσό που είναι σε κάθε περίπτωση κάτω του 50% των αμοιβών των Ευρωπαίων συναδέλφων μας. Ωστόσο και αυτές οι αποδοχές υπέστησαν μείωση τα τελευταία δύο χρόνια με την περικοπή μιας ειδικής αμοιβής 880€ κατ’ έτος που δινόταν στους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς ως ειδική αμοιβή άσκησης φαρμακευτικής πολιτικής. Παράλληλα οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί υφίστανται και περαιτέρω μείωση των αποδοχών τους, με την άδικη και διακριτική σε βάρος τους μεταχείριση, από τον τρόπο φορολόγησης των εφημεριών τους. Τρόπος τελείως διαφορετικός από αυτόν που ισχύει για τη φορολόγηση των εφημεριών του ιατρικού προσωπικού (αναφερόμαστε πάντοτε σε υποχρεωτικές εφημερίες).

Μέσα σ αυτό το περιβάλλον καλείται να λειτουργήσει ο νοσοκομειακός φαρμακοποιός, περιβάλλον που δεν εγγυάται ούτε την εργασιακή του ασφάλεια ούτε και την ατομική του αξιοπρέπεια. Είναι επιστημονικά και διαχειριστικά υπόλογος, εργάζεται σε εξουθενωτικές συνθήκες, δεν εκπαιδεύεται, δεν έχει εργαλεία για να κάνει σωστά τη δουλειά του και αμείβεται όπως ο απλός διοικητικός υπάλληλος του νοσοκομείου.

Αυτό το περιβάλλον δεν μπορεί να του εξασφαλίσει εκείνες τις συνθήκες που θα του επιτρέψουν να δώσει ένα μέρος της δραστηριότητάς του στην περιστολή των δαπανών.

Ωστόσο οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί είναι οι μόνοι που και γνωρίζουν και θα μπορούσαν, αν είχαν ένα ευνοϊκότερο περιβάλλον, να ελέγξουν επιστημονικά και τεκμηριωμένα την κατανάλωση και να εγγυηθούν την εφαρμογή της ορθής πρακτικής στη φαρμακοθεραπεία με το μικρότερο δημοσιονομικό κόστος.


Ειδικότερα:

Οι συνολικές ετήσιες αποδοχές των υπηρετούντων φαρμακοποιών όλης της χώρας (9.000.000 €) αντιστοιχούν στο 1 % της δαπάνης της φαρμακευτικής κατανάλωσης στα νοσοκομεία (1 δισ. €), όταν για τους φαρμακοποιούς των ιδιωτικών Φαρμακείων ανέρχεται στο 35% των δαπανών (4 δις. €). Aπό την παροχή υπηρεσιών των νοσοκομειακών φαρμακοποιών προς τους ασθενείς των Ασφαλιστικών Ταμείων, τα νοσοκομεία ωφελούνται με 25 εκ. € ετησίως και τα ασφαλιστικά ταμεία με 50 εκ . € ετησίως ( Η δαπάνη για φάρμακα προς ασθενείς των ασφαλιστικών ταμείων μέσω νοσοκομειακών φαρμακείων ανέρχεται σε 200 εκ. € ετησίως).

Μια συντονισμένη προσπάθεια περιστολής των φαρμακευτικών δαπανών θα μπορούσε να αποδώσει ένα ποσοστό της τάξης του 5% ετησίως (50.000.000 €). Στόχος εφικτός με την δρομολόγηση μέτρων τα οποία είναι σε θέση να φέρουν σε πέρας οι νοσοκομειακοί φαρμακοποιοί.

Είναι αναγκαίο λοιπόν να προγραμματισθούν, με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα εφαρμογής, οι ακόλουθες παρεμβάσεις εκ μέρους του Υπουργείου Υγείας.

· Να αποκατασταθεί η περικοπή της ειδικής αμοιβής των 880 € εφ’ άπαξ κατ’ έτος σε όλους τους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς. Συνολικό ετήσιο κόστος 264.000 €.

· Να κατατεθεί σχετική τροπολογία για την υπηρεσιακή κατάσταση και εξέλιξη των νοσοκομειακών φαρμακοποιών του ΕΣΥ. Κείμενο με την πρόταση τροπολογίας παραδίδουμε σήμερα (έχει δοθεί και στην προηγούμενη πολιτική ηγεσία) . Συνολικό ετήσιο κόστος μηδέν.

· Να τροποποιηθεί και να προσαρμοστεί στις σύγχρονες ανάγκες το Προεδρικό Διάταγμα για τη λειτουργία του νοσοκομειακού φαρμακείου. Σχετική πρόταση θα καταθέσουμε εντός του επομένου μηνός. Συνολικό κόστος μηδέν.

· Να αυξηθούν οι οργανικές θέσεις των φαρμακοποιών σε κάποια νοσοκομεία που είναι απαράδεκτα λίγες. Για να μην προκύψει ανάγκη εξασφάλισης πρόσθετων πιστώσεων για τη μισθοδοσία θα προτείνουμε μεταφορά θέσεων φαρμακοποιών από άλλα νοσοκομεία που πλεονάζουν και τροποποίηση θέσεων άλλων κλάδων μέσα στα ίδια τα νοσοκομεία που θα προστεθούν νέες θέσεις νοσοκομειακών φαρμακοποιών. Απαιτείται συνεργασία Υπουργείου (Δ/νση Ανάπτυξης Μονάδων Υγείας και Δ/νση ΝΠΔΔ) και ΠΕΦΝΙ.

· Να δοθεί πολιτική λύση στο θέμα της καταβολής του επιδόματος ασυμβιβάστου εργασίας στους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς χωρίς να είναι απαραίτητο να τελεσιδικήσουν όλες οι δικαστικές αποφάσεις που είναι σε εξέλιξη. Συνολικό ετήσιο κόστος 510.000 €.

· Να δοθεί εντολή στις Διοικήσεις των νοσοκομείων να συσταθούν επιτροπές φαρμάκων σε όλα. τα νοσοκομεία. Οδηγίες για τη λειτουργία των επιτροπών και τα σχετικά έντυπα - φόρμες θα κατατεθούν τον επόμενο μήνα.

· Κατάθεση τροπολογίας με την οποία να προβλέπεται υποχρεωτικά η εφαρμογή της νοσοκομειακής συσκευασίας για όλα τα φάρμακα τα οποία χορηγούνται στους νοσηλευόμενους ασθενείς (συσκευασία πολλαπλών ημερήσιων δόσεων µε σήμανση).


Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΝΙΚΟΣ ΛΑΚΚΑΣ ΕΙΡΗΝΗ ΤΣΙΚΑΛΑΚΗ